احمد بن محمد بن یحیی بلدی«ابوالعباس احمد بن محمد بن یحیی بلدی» معروف به ابن ثلاج ، از علمای قرن چهارم هجری، در بلد (بلط)، از شهرهای مجاور موصل ، عراق دیده به جهان گشود. ۱ - معرفی اجمالیسال تولد و نیز سال وفات او به درستی معلوم نیست. تنها همین قدر می‌دانیم که وی تا سال ۳۶۸ ق مسلما زنده بوده است، چرا که وی کتاب « تدبیر الحبالی و الاطفال » را برای وزیر دستگاه فاطمی، یعقوب بن یوسف ، تالیف نموده و در آن کتاب از این وزیر با لقب وزیر اجل یاد می‌کند و این لقب، عنوانی است که در سال ۳۶۸ ق از سوی العزیز بالله فاطمی به این وزیر اعطاء شد. وی از مشاهیر پزشکان در روزگار خود بود و نیز از برترین شاگردان طبیب مشهور، احمد بن ابی الاشعث به شمار می‌رفت و سالیان درازی را نزد او به شاگردی پرداخت و فنون طب را از او آموخت. با این همه از اساتید او کسی را به غیر از احمد بن ابی الاشعث نمی‌شناسیم. به هر حال او تا سال ۳۵۳ ق به تعلیم و آموزش پزشکی مشغول بود و از آن سال به بعد، خود از جمله مشاهیر در این رشته به شمار می‌آمد. وی پس از کسب مهارت‌های لازم به مصر رفت و از جمله ملازمان وزیر ابوالفرج یعقوب بن یوسف معروف به ابن کلس شد، به گونه‌ای که کتاب حاضر را برای او به نگارش درآورد. ۲ - تالیفاتابن اصیبعه تنها اثری را که برای او ذکر می‌کند کتاب «تدبیر الحبالی و الاطفال و الصبیان و حفظ صحتهم و مداواة الامراض العارضة لهم» است. ما نیز در کتب تراجم کتاب دیگری از او نیافتیم. با این حال بسیار بعید به نظر می‌رسد که طبیبی صاحب نطر و کار آزموده آن هم پس از کسب تجربه در طی سالیان دراز دست به تالیف کتاب دیگری نزده باشد. آنچه این حدس را تقویت می‌کند، وعده‌های مؤلف برای نوشتن آثاری دیگر در طب است. مثلا در باب پنجاه و هشتم از مقاله سوم این کتاب که در مورد جدری و حمیقاء (آبله و آبله مرغان) است، به خواننده کتاب وعده می‌دهد که تفصیل مطالب در این باره را در نگاشته‌ای مستقل بنگارد. ۳ - وفاتچنان که گفتیم سال وفات او نیز به درستی برای ما معلوم نیست، ولی مانفرد اولمان بر این باور است که او در حوالی سال ۳۸۰ ق از دنیا رفته است. البته وی مستندی برای این مطلب اظهار نکرده و ما هم چیزی در این باره نیافتیم. همچنین بغدادی سال وفات او را ۵۹۹ ق ذکر می‌کند که مسلما چنین تاریخی نمی‌تواند صحت داشته باشد. ۴ - منبعنرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) |